Ook in Landsmeer werd BBB de grootste: ‘In de grachtengordel gaan ze voorbij aan wat wij willen’

Het veenweidegebied ten noorden van Amsterdam. Landsmeer vormt als het ware de grens tussen het stedelijke Amsterdam en het landelijke Noord-Holland.BEELD MICHIEL WIJNBERGH / ANP

Waar in Amsterdam massaal op GroenLinks werd gestemd, gingen net buiten de stadsgrens in Landsmeer de meeste stemmen naar BoerBurgerBeweging (BBB). Veel inwoners hebben begrip voor de boeren, al zijn sommige Landsmeerders sceptisch. ‘Hoe gaan ze al die zetels vullen?’Madelief van Dongen16 maart 2023, 17:15

Of Landsmeerders blij zijn met de verkiezingsuitslag in hun gemeente? Twee klanten bij vishandel Molenaar weten zeker van wel. “BBB is gewoon goed en eerlijk,” zegt er een (78), terwijl ze wijst naar een vissalade achter de glazen vitrine.

“Nou,” zegt de visboer. “We moeten het nog maar afwachten. De politiek ís niet eerlijk.”

Blijdschap aan de ene kant, terughoudendheid aan de andere: veel mensen in Landsmeer zijn donderdagmiddag wat gereserveerd over de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen een dag eerder. In de Noord-Hollandse gemeente – een paar kilometer van Amsterdam-Noord – werd BBB met 16procent van de stemmen woensdag de grootste.

Eendagsvlieg

“De dag na de verkiezingen is iedereen euforisch en dan is het weer 3,5 jaar huilen,” zegt Landsmeerder Ger Smit (53). “Het zijn zoveel mooie praatjes, maar ze doen nooit wat ze beloven.” Ook Loes (70) vraagt zich af wat er daadwerkelijk zal veranderen. “Ik denk dat het een tijdelijke explosie is,” zegt ze. Zelf heeft ze PvdA gestemd, zoals altijd. “De uitkomst laat zien dat er kennelijk van alles leeft onder de mensen, zoals ontevredenheid en wantrouwen. Maar ik vraag me af of BBB al die gewonnen zetels kan vullen met de juiste mensen.”

Ruim 14 procent van de stemmers in Landsmeer koos voor VVD en zo’n 11 procent stemde op PvdA. Het aandeel van FvD, dat in 2019 met maar liefst 18 procent de grootste werd in de gemeente (en daarmee de jarenlange VVD-hegemonie in de gemeente verbrak), daalde naar 3,1 procent.

Veel van die stemmers lijken dit jaar dus over te zijn gestapt naar de partij van Caroline van der Plas. “Ook met FvD zijn de verwachtingen niet waargemaakt,” zegt Ben (72), boodschappentas in de hand. “Het was een eendagsvlieg. Dat kan zo weer gebeuren.”

Grachtengordel

Mieke Hendriks (58) vindt de massale keuze voor BBB in Landsmeer meer dan logisch. “Normaal stemden we hier VVD,” zegt ze. “Maar ja, die Rutte, die kletst maar wat. Toen kregen we Baudet, die is gek geworden. BBB staat tenminste dicht bij de mensen. Ze gebruiken hun gezond verstand.”

Landsmeer vormt als het ware de grens tussen het stedelijke Amsterdam en het landelijke Noord-Holland. Binnen een kwartier sta je vanaf station Noord met bus 319 in het dorpscentrum, tegelijkertijd rijden de tractors hier nog door de straten. Bovendien zien veel Landsmeerders zichzelf als Amsterdammers, zegt Hendriks. “Maar wat ze daar in de grachtengordel willen, gaat voorbij aan wat we hier nodig hebben.” Dat denkt ook Ben. “Het is eigenlijk een soort wraak van de mensen,” zegt hij. “Na de toeslagenaffaire en de aardbevingen in Groningen neemt niemand in Den Haag verantwoordelijkheid.”

Opschudding

Hoewel de opkomst in Landsmeer met 64,8 procent aan de hoge kant was, leven de verkiezingen bij lang niet iedereen. Drie twintigers die staan te kletsen voor kapsalon Asilkan hebben niet gestemd – ze hebben niks met politiek, vertellen ze. “Maar ik snap het wel,” zegt er een. “Die stikstofplannen zijn echt niet leuk voor de boeren. Dat gevoel leeft hier.”

Dat denkt ook Stefan (24), die wacht op de bus naar Noord. Hij woont pas sinds een jaar in Landsmeer. “Hier heerst toch meer het plattelandsgevoel,” zegt hij. “Mensen hebben begrip voor de boeren.” Over de BBB-zege is hij tevreden. “Een beetje opschudding is goed. Het hoeft niet altijd allemaal hetzelfde te zijn.”

Parool

Advertisement

Caroline van der Plas na monsterzege: ‘Ik denk dat het kabinet het einde van het jaar niet haalt’

PlusInterview

vertrouwen hebben geeft hoop, maar vind ik ook wel eng. Ik hoop niet dat ze denken dat ’t morgen veranderd is.’Marcia Nieuwenhuis16 maart 2023, 19:01

Caroline van der Plas: ‘Ik ben niet degene die zegt, ik wil premier worden. Daar zijn heel goede mensen voor.’BEELD KIKI GROOT/LUMEN

Het is al 3 uur ’s nachts als Caroline van der Plas thuiskomt van een historische verkiezingsavond. In de keuken praat ze nog even na met thuiswonende zoon Kyle (23). Zij nipt aan wat ze noemt ‘nog één wijntje’. “Ik kan nooit meteen slapen,” zegt ze een dag later. “Ik moet altijd even afkoelen. Alles processen in je hoofd.”

Tegen Kyle zegt ze: “Zo, nou staan we hier gewoon met z’n tweetjes in ons keukentje, na zo’n avond.” Ze kijken elkaar vragend aan: Wat is er gebeurd? Wat is dit? “In sommige dorpen hier in Overijssel heeft wel 50 tot 60 procent van de mensen op de BBB gestemd. In Tubbergen hebben we de absolute meerderheid.”

In haar huiskamer staan haar zoons op een groot fotoschilderij. Ook is er een altaartje voor haar man Jan Gruben, die in 2019 in korte tijd aan alvleesklierkanker stierf. Erop staat een grote zilveren schaal met daarop een foto en twee gedroogde rozen, nog uit zijn rouwkrans. Op de schouw staan twee foto’s, één van haar overleden broer Andrew en één van haar vader Wil, wijlen sportjournalist van het Deventer Dagblad. “Waar ik ook zit in de kamer, ik zie altijd Jan, mijn vader en Andrew. Echt jammer dat die dit niet mee kunnen maken, die hadden dit fantastisch gevonden.”

’s Ochtends keek u voor het stemmen nog even naar een foto van Jan, omdat hij er niet bij kon zijn. Hoe was dat om zoiets groots mee te maken zonder hem?

“Dat is wel emotioneel natuurlijk. Mijn moeder en mijn broer Ian hadden hetzelfde gevoel. Jan heeft dit niet mee kunnen maken, terwijl ik dit zo graag met hem had beleefd. Ik had Jan in de armen willen vliegen. Dat gevoel, dat is ook waarom ik mijn familie zo graag bij me wilde hebben.”

Op de verkiezingsavond riep u een aantal keer: mijn zoons, mijn moeder, mijn broer, waar zijn ze?

“Ja, anders sta ik daar alleen hè. Als Jan er nog was geweest, had ik daar met mijn man gestaan. Ik wil het delen. Ik vind het belangrijk om mijn familie erbij te hebben, omdat die ook alles hebben meegemaakt. Het hele ziekteproces van Jan, het overlijden van Jan, de opkomst van BBB, dat ik in Den Haag zit, en nu dit.”

Hoe staat de BBB er over pak ’m beet een jaar voor?

“Oh gut, dat vind ik echt heel moeilijk om te zeggen. Wij zullen de BBB blijven die we altijd zijn geweest. We gaan niet anders doen. Maar waar staan we? Ik denk dat er volgend jaar Tweede Kamerverkiezingen zijn geweest.”

Want het kabinet valt vroegtijdig?

“Ja, ik denk dat ze het eind van het jaar sowieso niet halen. Misschien de zomer nog niet eens. En dan zitten we ook in Europa hè, daar zijn we ook mee bezig. Dus het wordt flink aanpoten voor ons.”

Is het mogelijk dat u de nieuwe premier wordt?

“Dat kan, maar ik heb altijd gezegd: ik ben niet degene die zegt, ik wil premier worden. Daar zijn heel goede mensen voor. Ik vind de rol die ik nu heb in de Tweede Kamer en in de coalitie fijn. Gewoon altijd scherp blijven. Dat mis ik bij de coalitie. CDA, VVD, D66 en de ChristenUnie moeten het kabinet controleren, maar die komen overal mee weg.”

Ziet u op tegen de volgende fase als partijleider?

“Nee, als ik kijk met wie we zijn, hoe hecht iedereen in de provincies is, dan vrees ik dat niet. Natuurlijk, nu hebben we onze algemene ledenvergadering nog in een relatief kleine zaal. Straks moet je misschien wel een theater gaan afhuren voor een congres. Dus dat wordt allemaal anders, maar wij worden zelf niet anders.”

Hoe bijzonder is deze uitslag?

“Dat zoveel mensen hoop en vertrouwen hebben in zo’n kleine partij… We hadden tot gisteren eigenlijk nog niks. Ja, één zetel in de Tweede Kamer. En als ik het op mezelf betrek: mensen zeggen, jij geeft ons weer hoop. Dat vind ik ook wel eng. En dan bedoel ik niet dat ik denk dat me dat niet gaat lukken. Ik hoop alleen niet dat mensen denken dat het morgen veranderd is. Mensen moeten weten dat wij er gewoon keihard voor zullen strijden dat de burger weer op één komt te staan.”

BBB moet straks gaan onderhandelen…

“Ik denk dat het wel goed komt. Ik ben benieuwd welke partijen open staan voor samenwerking met ons. Het wordt aan ons gevraagd maar het is de vraag wat andere partijen vinden en willen. Er zijn natuurlijk obvious partijen waar je niet gauw mee tot een vergelijk komt, maar dat wil niet zeggen dat je niet met ze moet praten. Dus dat gaan we ook gewoon doen. We gaan gewoon aan de bak.”