Geert Wilders staat op een cruciaal keerpunt in zijn politieke carrière, nu hij en zijn partij, de PVV, dankzij een extraparlementair kabinet weer een centrale rol in de Nederlandse politiek spelen. De afgelopen tijd heeft Wilders geprofiteerd van de zwakte van zijn politieke tegenstanders. Echter, de echte uitdaging ligt nu voor hem om zijn eigen partij te versterken en duurzame macht te consolideren.
Snelle Akkoordbereiking
De PVV was er woensdagavond snel uit. Binnen enkele uren hadden de 36 andere PVV-Kamerleden het onderhandelingsakkoord goedgekeurd, een proces dat bij kleinere fracties zoals BBB, NSC en VVD veel langer duurde. Dit benadrukt de sterke grip die Wilders op zijn partij heeft, maar ook de kwetsbaarheid van een structuur die sterk op één man leunt.
Eenmansstructuur en Kwetsbaarheid
De eenmansstructuur van de PVV is een dubbele zegen. Enerzijds zorgt het voor snelle besluitvorming en weinig interne verdeeldheid. Anderzijds legt het de kwetsbaarheid bloot, vooral wanneer de partij zijn personele capaciteit maximaal heeft benut. Voor de Europese verkiezingen moest de PVV zelfs medewerkers van andere rechts-radicale partijen in Brussel aantrekken om de lijst vol te krijgen.
Wilders’ wens om premier te worden is (voorlopig) niet vervuld, wat de partij een grote stresstest heeft bespaard. Het extraparlementaire kabinet geeft hem de kans om nieuwe mensen met ervaring en statuur aan te trekken, wat hij sinds de oprichting van de partij in 2006 heeft nagelaten. Ronald Plasterk, de beoogde premier, is het eerste voorbeeld van deze nieuwe aanpak.
Uitdagingen voor de Toekomst
De vraag is nu of de PVV deze mensen voor langere tijd kan binden. In het verleden konden prominente PVV’ers met eigen opvattingen zoals Hero Brinkman en Richard de Mos niet overleven in Wilders’ schaduw. Mensen met ervaring en capaciteiten willen doorgaans niet in een beweging zitten waar ze altijd unaniem enthousiast moeten zijn over de plannen van de leider.
Flexibiliteit en Tactiek
Wilders heeft zich sinds de val van Rutte IV flexibel en doeltreffend getoond. Hij heeft zijn meest controversiële anti-islamstandpunten laten varen om de verkiezingen te winnen en wist met voldoende tact VVD, NSC en BBB te overtuigen om met hem samen te werken. Dit toont een bereidheid tot pragmatisme die eerder minder zichtbaar was.
Vooruitzichten
De komende jaren zijn beslissend voor de PVV en Wilders. Als Wilders erin slaagt om de organisatie van zijn partij te normaliseren en meer mensen met bestuurlijke kwaliteiten aan te trekken, kan dit extraparlementaire kabinet een opmaat zijn naar meer. Lukt dit niet, dan kan de partij onder de regeringsverantwoordelijkheid bezwijken, wat tot snelle ontnuchtering bij de kiezers kan leiden.
Wilders heeft in minder dan een jaar tijd een opmerkelijke terugkeer naar het centrum van de macht gemaakt. De komende jaren zullen uitwijzen hoe duurzaam deze doorbraak is.
@annoz weblog 