VVD-coryfeeën en JOVD keren zich tegen het ‘populistisch papegaaien’ in de partij. ‘We moeten rechts progressief worden’
jaren maakte de linkervleugel olv Marc Rutte de dienst uit, maar die tijd lijkt nu voorbij . . .
In Breda bruist het van de idealen tijdens de viering van 75 jaar JOVD. Tussen de kogelbiefstukken en wijn broeit een verlangen naar hervormingen binnen de VVD – en niet alleen bij de jongeren.
Margriet Oostveen 18 mei 2024, 15:29
De jonge liberalen die vrijdagavond in de Grote Kerk van Breda dineren met kogelbiefstuk, puree en boontjes ter ere van 75 jaar JOVD, breken de tent af. Bij een juichend applaus gaan zelfs vuisten in de lucht voor hun rockster Eric van der Burg. Een 15-jarige (‘bijna 16’) klampt hem aan voor een foto.
Blijf op de hoogte
Krijg een melding bij belangrijk nieuws
De meeste aanwezigen zijn twintigers, aangevuld met grote namen uit de oude garde. Samen willen ze de VVD hervormen – maar wel gezellig, want het blijft de VVD; veel tafels zijn gevuld met lege glazen.
Over de auteur
Margriet Oostveen is wetenschapsredacteur van de Volkskrant. Ze schrijft over sociale wetenschappen, geschiedenis en maatschappij. Eerder trok ze tien jaar als columnist door Nederland.
De timing is toeval, zegt de woordvoerder van de senioren, oud-staatssecretaris Dick Dees, die eerder op de avond zijn jaarlijkse toespraak houdt. Dees pleit daarin voor een ‘Nieuw Liberaal Manifest’, dat weer moet zijn gebaseerd op ‘vrijheid, verantwoordelijkheid en verdraagzaamheid’, want het is ook in Nederland ‘slecht gesteld met deze kernwaarden’.
Partijprominenten willen de VVD hervormen
Dees is aanvoerder van een volgens hem snel groeiend ‘clubje’ met onder anderen VVD-coryfeeën Johan Remkes, Pieter Winsemius, Ed Nijpels (die de dag van het hoofdlijnenakkoord ‘Black Wednesday’ noemt), Loek Hermans (vader van Sophie en Caroliene), staatsraad Jan Franssen, voormalig topambtenaar Ciska Scheidel en Kamerlid Han ten Broeke.
Op Scheidel na is niemand van hen aanwezig. Wel overleggen ze al over hervormingen sinds het najaar, zegt Dees na zijn toespraak. Ze hebben er ook al over gesproken met de nieuwe partijvoorzitter Eric Wetzels, ondernemer uit Breda en ook aanwezig in de kerk. Hij bevestigt dat.
Minder applausmachine, meer inspraak
Wetzels is in oktober tegen de voorkeur van de partijtop in gekozen. Hij sprak zich uit tegen de VVD-congressen als ‘applausmachine’ voor Mark Rutte en pleitte voor meer inspraak van leden.
‘Eerst even de formatie afwachten’, adviseerde Wetzels de hervormers. Het diner in Breda was al lang tevoren georganiseerd en blijkt dankzij het hoofdlijnenakkoord een mooi moment om de trossen los te gooien.
De hervormers willen onder meer een forse verhoging van het minimumloon, zodat mensen met een fulltimebaan zonder toeslagen kunnen rondkomen en op eigen benen kunnen staan. ‘Pas dan hebben ze weer echt grip op hun leven’, speecht Dees.
‘Gaat niet goed met liberalisme’
De JOVD hervormt dolgraag mee: buiten staat voor een tv-camera van Nieuwsuur de 23-jarige landelijke voorzitter Mauk Bresser al klaar. Hij riep de VVD begin deze maand in NRC al op ‘Stop met het populistisch papegaaien’. Bresser zegt ‘echt tegen’ Ronald Plasterk als premier te zijn (‘Niet de juiste man’, beaamt naast hem ook voorzitter Eva Brandemann van Jong Sociaal Contract).
Binnen zal ook minister Liesje Schreinemacher van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking spreken. Eerst sluit de staatssecretaris die zijn moeizaam beklonken Spreidingswet voor de asielopvang in de formatie-shredder zag verdwijnen zich per toespraak aan bij het reveil.
‘Dames en heren: het gaat niet goed met het liberalisme waar wij voor staan’, zegt Van der Burg, ‘en zeggen dat het alleen door de partij komt waarmee je de coalitie in gaat, dat zou te makkelijk zijn.’ (Over die partij: ‘Het woord extreemrechts zal ik niet gebruiken, want dat schijnt niet te mogen.’)
Geluid van de minderheid
Van der Burg ziet een liberale samenleving die ‘tot stilstand is gekomen’. Bij vrijheid hoort verantwoordelijkheid, herhaalt hij nog maar eens het klassieke liberale mantra. ‘Maar we zijn erg geneigd ons te laten leiden door mensen die de weg weten’. Dit in plaats van ‘de mensen die in stilte lijden’.
Precies daarom heeft hij besloten lid te blijven. ‘Om het geluid van de minderheid te laten horen.’ Van der Burg roept alle aanwezigen op hetzelfde te doen. Met geheven handen in de kerk: ‘Verkondig het liberalisme alsof het een geloof is!’
Appjes in een slapeloze nacht
Na zijn applaus vertelt Van den Burg in een zijbeuk over zijn slapeloze nacht vóór de presentatie van het hoofdlijnenakkoord, toen hij besloot zijn lidmaatschap toch niet op te zeggen. En over de volgende nacht, toen hij weer wakker lag en appjes verstuurde aan ‘zo’n vijftig’ VVD-leden om dat uit te leggen.
Rond een van de tafels staan vier twintigers in formele ‘papa-pakken’ (hun woorden): Marcello Verbeek, Renzo Otten, Rutger Schat en Branco Schoenaker, de (vice-)voorzitters, van de JOVD’s in Utrecht, Den Bosch en Zwolle. Eric van der Burg noemen zij ‘onze über-liberaal’.
Landelijk daalde het ledenaantal van de JOVD van ongeveer 3.500 naar 2.500, al speelt een rol dat ze los van de VVD opereren, je moet er anders dan grotere politieke jongerenorganisaties apart lid van worden.
‘De VVD moet rechts-progressief worden’
Nu zoveel rechtseleeftijdsgenoten voor PVV en FvD kiezen, vertolkt de JOVD een al bijna progressief geluid. ‘Rechts progressief’ vindt landelijk JOVD-voorzitter Mauk Bresser dan ook precies het soort partij dat de VVD moet worden. ‘Zo’n partij is er niet. Rechts, maar met meer blik op de toekomst in plaats van alle veranderingen niet willen.’
De Bredase JOVD-voorzitter Stijn Clarijs woont in Rucphen, de gemeente met het hoogste percentage PVV-stemmers van Nederland: 53,8 procent. Hij ziet ze bij de muziekvereniging, de sportclub, onder zijn vrienden en zelfs onder eigen JOVD-leden, want die stemmen soms ook PVV.
‘Aan de bak dus allemaal’, spoort Eric van der Burg iedereen aan. ‘Laat je horen!’
Wordt vervolgd op het VVD-congres van volgend weekend. Dan staan de wijzigingen van de statuten op de agenda, die de tegenstemmen ook binnen de partij weer luider moeten maken.
@annoz weblog 